Het gaat eigenlijk meteen al fout. Wanneer je zoekt naar “Zwaan kleef aan” dan zegt één van de eerste hits die je terug krijgt “Zwaan Kleef Aan, beter bekend als De Gouden Gans.” Niks zwaan dus, gewoon een gans. “Witte zwanen, zwarte zwanen” dan? Daar gaat het ook niet echt lekker. Je wordt meteen geconfronteerd met de Brexit, voor geen enkele andere uitleg vatbaar word verteld dat Engeland gesloten is omdat de sleutel gebroken is, en de witte zwanen en zwarte zwanen waar ze het over hebben worden door waarneming.nl exoot/escape genoemd. Invasief zelfs als het om de zwarte variant gaat dus.
Mijn vroegste herinnering aan een zwaan betreft op iets van achtjarige leeftijd een knobbelzwaan. Ik hield van vissen en met mijn bamboehengeltje zat ik dagen en dagen aan de waterkant ergens in de polders van wat nu Zoetermeer is. Voor een paar weken werd ik door het dier me met argusogen in de gaten gehouden. Na enige tijd zocht hij me op en at hij stukjes brood uit mijn hand. Weer wat later had hij (of zij) genoeg van me en besloot me te verjagen. Een hechte vriendschap is het dus nooit echt geworden.
Eigenlijk is het best eenvoudig en overzichtelijk. Nederland kent vijf soorten; knobbelzwaan, zwarte zwaan, fluitzwaan, wilde zwaan en kleine zwaan.
De knobbelzwanen en de zwarte zwanen zijn exoot/escapes en horen hier eigenlijk niet (discutabel daar waar het de knobbels betreft vind ik), de fluitzwaan komt maar zeer zelden voor. Vorig jaar is er slechts één exemplaar van veraf waargenomen in een polder ergens in Friesland. Niet echt een soort te noemen die in Nederland thuis hoort dus als je het mij vraagt. En dus houden we maar twee soorten zwanen over; de wilde zwaan en de kleine zwaan en deze twee lijken griezelig veel op elkaar. De kleine zwaan is, hoe kan het ook anders, kleiner maar om dat te beoordelen moet je ze eigenlijk naast elkaar zien. Lastige opgave. Het enige echte duidelijke verschil is het zwart in de snavel (of het geel, hoe je het bekijkt). Een kleine zwaan heeft een groter zwart deel in de snavel dan een wilde zwaan.
De kleine zwaan
Schitterend soort die ik eigenlijk nog maar op één plek ben tegengekomen. Lijkt dus erg op de wilde zwaan maar als je goed naar de snavels kijkt zie je het verschil.
De wilde zwaan
Een soort die goed is te observeren. Elk jaar opnieuw komen er vanuit Fenno-Scandinavië en Rusland een paar duizend dieren (schatting 2000-7000, aantal is afhankelijk van de kou in het noorden) naar ons land om in de polders en het duingebied te overwinteren. Sinds 2016 is er ook een broedpaar in ons eigen land waargenomen.
Zie voor mee foto’s http://www.koetze.net/wilde-zwanen/